Ẩm thực
Tản mạn về bánh mì pate Hà Nội
Th6
Trước năm 1954, bánh mì pate Hà Nội toàn pate, bơ với thịt jambong nhập từ nước ngoài về, chỉ bọn giàu mới có tiền để ăn. Một số gia đình may mắn khi có người nhà phụ bếp ở nhà anh Bảo Đại. Rồi nghiễm nhiên được bỏn taylong dạy cho vài món nghề về đồ nguội. Nhà Vĩnh Tiến ở Hàng Gà có thể coi là thuỷ tổ của môn đồ nguội gồm: pate, xúc xích tỏi, jambong, bò nấu vang đỏ…rồi họ dạy lại cho một số người như nhà Nguyên Sinh và mậu dịch quốc doanh ở quanh khu Hàng Trống.
Khi bỏn taylong rút đi, với bản tính “thấp cổ bé họng” người Hà Nội lại bị xâm lăng bởi tàu khựa, chúng tiêm nhiễm là phải thêm cái xúc xích toàn bì lợn đỏ lòm, thêm tương ớt, rau mùi để hợp khẩu vị. Và thay thế dưa chuột muối đắt tiền, họ dùng bằng đủ đủ để đỡ ngấy.
Bây giờ thì bánh mì có muôn hình vạn dáng, có cả cái bánh vừa gầy vừa lùn tẹt, một dạng phẫu thuật hỏng, nhìn qua lại tưởng Triệu Phi Yến ngày xưa tận bên tàu, nhìn kĩ lại thấy chân dài đến nách như Kate Moss bên Mỹ, chỉ vừa chỗ để nhét tí pate, thêm tí nhân xá xíu nữa thì không ngậm được miệng…Đó là sản phẩm lỗi của “vừa truyền vừa thông” gọi tắt là PR gì đó
😆.
Lại nhớ cái thời kinh hoàng, đói kém phải ăn bánh mì chấm mỡ lợn, nghĩ lại thấy rùng mình. Đôi khi một lúc nào đó, con người đi khắp năm châu bốn biến, ăn các món hải vị trên đời này, họ lại thèm khát hít hà cái gọi là “ký ức vị giác”. Đời người cho dù ăn hàng vạn cái bánh mì, nhưng chẳng có lần nào giống lần nào, tâm trạng khi ăn bánh mỳ là có thật.
Cứ tưởng tượng cái cảm giác bánh vẫn còn nóng giòn cắn ngập răng, nghĩ đến lát pate thơm ngậy, ít jambong, xúc xích kèm vài lá rau mùi với ít tương ớt cay. Mỗi khi bị ông bà già chửi doạ đuổi ra khỏi nhà, hay bị bạn gái phụ, anh em phản bội, bị thất nghiệp…lúc tâm trạng nhất chính là lúc thèm chiếc bánh mì, hương vị trung thành và êm ái, ăn xong lại quay về cái máng lợn, có mà dám bỏ nhà đi khối.
Cái hỗn hợp trong chiếc bánh mì đã thấm vào máu, với cái mùi và vị của tương ớt hoà quện với nước thịt jambong đã tạo nên bản sắc cho bánh mì ở Hà Nội. Thời năm 90 chỉ có bánh mì tây lai Lương Ngọc Quyến và bánh mì phố Huế là có loại tương ớt đó. Tự nhiên lại hồi tưởng, cái ngày ngồi mòn đũng quần chia chắn thuê, thỉnh thoảng lại fai đi mua cho mấy con bạc khát nước ăn. Tối nhá nhem, phố vắng lặng, đi từ đầu phố cũng nghe thấy âm thanh lấy bánh từ lò nướng ra rạch hai nhát, vụn bánh rơi lả tả, tạo nên một cảnh tượng đói kinh hoàng, phết tí bơ, pate, jambong, xúc xích…vừa mang bánh về vừa rút nhân, bẻ tí đầu bánh ăn vụng.
Thế đấy, bánh mì Hà Nội là một dạng tổng hoà của nhiều thứ, trong đó có mùi mồ hôi của nhiều người. Nếu có bạn ở nước ngoài đến Việt Nam hỏi, món ăn nào gây thương nhớ suốt những năm tháng tuổi thơ của bạn, thì tôi không cần đắn đo trả lời rằng, đó chính là “bánh mì pate”
(theo fb Viet Nguyen – giomenghean.com st)
Hàng Vĩnh Tiến Hàng Gà hồi bé hầu như ngày nào cũng đi qua vì gần nhà và cũng trên đường đi học nhưng chả bao giờ vào ăn. Hồi ấy có tiền thì cũng chỉ vài lần ăn Nguyên Sinh. Còn bánh mỳ thì hay ăn Thủy Hàng Cót: chỉ có pate và thịt luộc, còn xúc xích đỏ phải ăn hàng ở đúng ngã 4 Hàng Lược – Hàng Cót – Phùng Hưng và hàng bánh mỳ ở Hàng Cân – Chả Cá với cục pate to uỵch nữa
Món này đúng như bác mô tả thì sẽ rất xa lạ và khó hiểu với các cháu 8x, 9x nhé vì giờ bánh mì các cháu ăn…khó tả lắm :)). Phải nói ai đã qua thời bao cấp ăn gạo mọt và giai đoạn đổi tiền năm 86 tại HN thì mới hiểu bánh mì pate hồi đấy nó cao lương ntn. Bác tả sâu sắc và sinh động quá. Làm tôi nhất thời bồi hồi nhớ hồi trẻ…trâu
cảm ơn anh Việt (Viet Nguyen), trước đây nhờ bài của anh viết vào 18 Tháng 9 2016 mà em đã tìm lại được tiệm bánh mì ấy. Và hình như sau này, năm 2017 em làm tạp chí Hàn Quốc, có được gọi điện cho a 1 lần xin hình ảnh nhà hàng a quản lý để đưa lên quảng cáo tạp chí Hàn Quốc miễn phí. Em chỉ muốn nói, em cảm ơn anh rất nhiều. Em ăn rất rất lâu trước kia và k nhớ nồi, nhưng sau lớn lên đi tìm lại thì hỏi nhiều ng không rõ. May quá gặp bài của a. 🙂
https://www.facebook.com/groups/anginhi/permalink/1309439812421778/